Bewaren van steriele materialen (verbandmiddelen)
Doelgroep
- Verpleegkundigen / verzorgenden
- Specialisten ouderengeneeskunde
Locatie
- Verpleeghuis
- Verzorgingshuizen
- Woonzorgcentra
- Kleinschalige woonvormen
- Thuiszorg
Doel
Het behouden van de steriliteit van steriele verbandmiddelen en andere steriele materialen, door opslag op de juiste wijze. De steriliteit moet behouden blijven tot gebruik bij de cliënt.
Waarom
De steriliteit van verbandmiddelen is belangrijk om besmetting van wonden via verbandmiddelen te voorkomen. Verbandmiddelen zijn steriel, mits:
- de houdbaarheidsdatum niet is overschreden, én;
- de verpakking niet beschadigd of geopend is, én;
- de verpakking niet nat geworden is.
Steriele verbandmiddelen moeten altijd apart van niet-steriele verbandmiddelen opgeslagen worden in een schone ruimte.
Houd de voorraden zoveel mogelijk stofvrij. Stof bevat micro-organismen, waardoor verbandmiddelen besmet kunnen raken.
Wanneer
Bij opslag van steriele materialen in de algemene voorraden, maar ook op de cliëntenkamers.
van magazijn -> afdelingsvoorraad -> cliëntenkamer.
Niet-gebruikte steriele verbandmiddelen die op een cliëntenkamer zijn geweest mogen niet teruggeplaatst worden in de afdelingsvoorraad of het magazijn.
Werkwijze
Eisen aan de algemene voorraadkast op een afdeling:
- Plaats de kast in een schone en droge ruimte met een laag besmettingsrisico (bijvoorbeeld een kantoor of medicijnkamer).
- De medicijnruimte is geschikt als opslag, mits afgesloten en mits deze alleen gebruikt wordt voor opslag van schone materialen (medicatie, verbandmiddelen).
- Gebruik een dichte kast (of kastgedeelte) die stofvrij is.
- Gebruik een kast van goed te reinigen materiaal.
- Zorg dat de kast (of kastgedeelte) herkenbaar is als opslag voor steriele verbandmiddelen.
- Breng een scheiding aan tussen steriele en niet-steriele materialen: Plaats steriele verbandmiddelen in een aparte kast of apart kastgedeelte.
- Bij gebruik van een apart kastgedeelte:
- Plaats de steriele verbandmiddelen op de bovenste schappen.
Inrichten van de afdelingsvoorraad:
- Haal de distributieverpakkingen uit de transportverpakking.
- Gebruik bakken of manden voor het overzichtelijk opslaan van de steriele verbandmiddelen.
- Voorkom beschadiging van de direct-omsluitende verpakking:
gebruik geen plakbandjes, elastiekjes, veiligheidsspelden, nietjes, etc.;
vouw verpakkingen niet dubbel;
plaats niet-stapelbare artikelen (sondes, katheters) in rekken of manden.
- Voeg geen verbandmiddelen uit een oude distributieverpakking toe aan een nieuwe.
- Zorg dat bij het openen van een distributieverpakking, de direct-omsluitende verpakking niet wordt beschadigd.
Voorraadgrootte afdelingsvoorraad:
- Leg geen grote voorraden steriele materialen aan i.v.m. de houdbaarheidsdata.
- Stem de voorraad af op het verbruik; Leg een afdelingsvoorraad aan voor maximaal 1 week.
- Vul deze voorraad minimaal 1 x per week aan vanuit het magazijn of via de leverancier.
Controleer 1 x per maand de afdelingsvoorraad op:
- Houdbaarheidsdatum;
- Beschadigingen van de direct-omsluitende verpakkingen;
- Voorraadgrootte.
- Gooi geopende steriele verbandmiddelen weg. Het verband verliest haar steriliteit na opening van de verpakking.
- Plaats de nieuwe voorraad achter de oude verbandmiddelen.
- Pak de steriele verbandmiddelen die vooraan staan het eerst.
Eisen aan de verbandkar en verbandbox:
- De verbandkar of -box heeft gescheiden vakken voor steriele en niet-steriele materialen.
- De verbandkar of -box is van goed te reinigen materiaal en voorzien van een deksel.
Gebruik van een verbandkar:
- Neem de verbandkar niet mee op de cliëntenkamer.
- Vul de voorraad in de verbandkar aan vanuit de afdelingsvoorraad.
- Houdt een voorraad aan voor 24-48 uur.
- Plaats nooit verbandmiddelen vanuit de verbandkar terug in de afdelingsvoorraad.
Zorg voor “éénrichtingsverkeer”: van magazijn -> afdelingsvoorraad -> verbandkar.
Gebruik van een verbandbox op de cliëntenkamer:
- Bewaar steriele verbandmiddelen op een cliëntenkamer in een dichte box, om te voorkomen dat de verpakkingen besmet raken met micro-organismen, of nat worden.
- Plaats de verbandbox op een schone, droge plaats (dus niet onder het bed of in de badkamer).
- Vul de voorraad in de verbandbox aan vanuit de afdelingsvoorraad.
- Houd een voorraad aan voor 24-48 uur.
- Plaats nooit verbandmiddelen vanuit de verbandbox terug in de afdelingsvoorraad.
- Gebruik deze verbandmiddelen niet meer voor een andere cliënt.
- Voer overgebleven steriele materialen die op een cliëntenkamer hebben gelegen, af als huishoudelijk afval.
Zorg voor “éénrichtingsverkeer”: van magazijn -> afdelingsvoorraad -> verbandkar.
Reinigen van de voorraadkast, verbandkar, verbandbox:
Frequentie van reinigen:
- Voorraadkast: 1 x per 3 maand
- Verbandkar: 1 x per week
- Verbandbak op cliëntenkamer: 1 x per week
- Haal alle steriele verbandmiddelen uit de kast, verbandkar of verbandbox.
- Controleer de houdbaarheidsdatum.
- Gooi de verbandmiddelen die over de datum zijn, weg.
- Reinig de kast, kar of box huishoudelijk: gebruik een sopdoek met reinigingsmiddel.
- Nb. Bij gebruik van microvezeldoek is geen reinigingsmiddel nodig.
- Laat de kast, kar of box aan de lucht drogen.
- Plaats daarna de steriele verbandmiddelen terug.
Verantwoordelijkheden
Verpleegkundigen/verzorgenden:
- slaat steriele verbandmiddelen op volgens het protocol;
- houd de opslag van steriele verbandmiddelen op orde.
Leidinggevende:
- is eindverantwoordelijk voor een juiste opslag van steriele verbandmiddelen op de afdeling.
Werkgever:
- zorgt voor geschikte kasten, verbandkarren en verbandboxen voor opslag.
Definities
Direct-omsluitende verpakking: De verpakking om het steriele verbandmiddel. Bijvoorbeeld het papieren omhulsel van een steriel verpakt gaasje.
Distributieverpakking: (of afdelingsverpakking) een verpakking met daarin meerdere steriele verbandmiddelen in direct-omsluitende verpakking. Bijvoorbeeld een doosje met steriel verpakte gazen.
Houdbaarheidsdatum: (expiratiedatum of vervaldatum) De uiterste datum van gebruik. Tot deze datum is de kwaliteit van het product gegarandeerd, mits het product op de juiste wijze is bewaard. (Symbool: zandloper)
Micro-organismen: Microscopisch kleine levensvormen, zoals bacteriën, virussen, schimmels en parasieten.
Productiedatum: Datum van productie. Deze datum ligt altijd in het verleden. (Symbool: fabriek)
Steriel: Er zijn geen micro-organismen op of in een voorwerp aanwezig. (De kans dat er levende micro-organismen aanwezig zijn op een steriel product is kleiner dan 1 op een miljoen.)
Transportverpakking: (of verzendverpakking) de transportdoos voor steriele verbandmiddelen met daarin een of meerdere distributieverpakkingen. Te herkennen aan een adressticker.
Literatuur
Richtlijnen Werkgroep Infectie Preventie:
- Opslag Steriele materialen, Verpleeghuis-woon- en thuiszorg, [februari 2004]
