Testen op ESBL (BRMO)
Doelgroep
- Verpleegkundigen / verzorgenden
- Specialisten ouderengeneeskunde
- Behandelend arts
Locatie
- Verpleeghuis
- Verzorgingshuizen
- Woonzorgcentra
- Kleinschalige woonvormen
- Thuiszorg
Benodigde Materialen
- Handendesinfectans (wanddispenser of pompje)
- Vloeibare zeep en papieren handdoekjes
- Handschoenen
- Beschermende kleding; plastic halterschort
- Alcohol 70%
- Chloortabletten (1,5 gr actief chloor per tablet)
- Kweekmateriaal
Zie protocol Benodigde Materialen
Doel
Het op juiste wijze afnemen van kweken om te controleren of de ESBL- bacterie aanwezig is.
Waarom
ESBL-kweken worden afgenomen bij mensen die ESBL-drager zijn, om te controleren of de bacterie verdwenen is.
ESBL-bacteriën behoren tot de BRMO.
Wanneer
De behandelend arts bepaalt, zo nodig in overleg met een arts-microbioloog of deskundige infectiepreventie, wanneer getest moet worden op ESBL (BRMO)
Uitgangspunten:
- Zolang een ESBL-positieve cliënt antibiotica krijgt heeft het geen zin te kweken, deze cliënten blijven in de regel positief.
- Gedurende het ESBL-dragerschap van de cliënt worden aanvullende hygiënische maatregelen getroffen. Zie protocol : contactisolatie bij ESBL. Deze maatregelen blijven van kracht tot er minimaal 2 achtereenvolgende kweeksets negatief zijn voor ESBL ( met een tussenruimte van 24 uur per kweekset).
Werkwijze
Algemeen:
1.Testen op ESBL
In onderstaande tabel is aangegeven welke kweken standaard afgenomen moeten worden. Daarnaast kunnen in bepaalde situaties aanvullende kweken nodig zijn:
| Standaard | Aanvullende kweken (indien van toepassing) |
|---|---|
| Rectumkweek | Sputumkweek (indien er sprake is van productieve hoest)
Urinekweek (indien sprake is van urinekatheter) Wondkweek (indien sprake is van een wond) |
2. Contolekweken bij een ESBL drager
| Controlekweek | Frequentie/opmerkingen |
|---|---|
| Rectum | 2x rectumkweek met tussenruimte van 24 uur |
| "Bron" | 1x kweek van locatie die voorheen positief was (sputum, urine, wond) |
Invullen aanvraagformulier
- Vul de cliëntengegevens zo volledig mogelijk in: naam, geboortedatum, BSN-nummer, adres.
- Vul de gegevens van de aanvragend arts in.
- Vul afnamedatum in en kruis aan welke kweek (kweken) worden afgenomen.
- Soort onderzoek: kruis aan gericht onderzoek op BRMO/ESBL.
- Neem zonodig contact op met het laboratorium indien onduidelijk is hoe het onderzoek aangevraagd moet worden
Let op: Indien er naast de ESBL screening een kweek moet worden afgenomen voor diagnostisch onderzoek, neem dan één kweek af voor ESBL en een tweede kweek voor diagnostisch (algemeen bacteriologisch onderzoek) onderzoek. Vermeld dit duidelijk op het buisje van de wattenstokken en het aanvraagformulier.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Draag bij het afnemen van de ESBL-kweken de volgende persoonlijke beschermingsmiddelen;
- Handschoenen
- Beschermende kleding: plastic halterschort
Werkwijze afnemen van materiaal voor kweek op ESBL
Rectumkweek
- Neem de steriele wattenstok (Culturette EZ)uit de koker.
- Maak met de wattenstok een afstrijk van het rectum.
- Steek de wattenstok terug in de steriele koker.
- Schrijf op de koker altijd: naam, geboortedatum, geslacht en "rectum".
Wondkweek:
- Neem de steriele wattenstok (Culturette EZ) uit de koker
- Maak met de wattenstok een afstrijk van de wond.
- Steek de wattenstok terug in de steriele koker.
- Schrijf op de koker altijd: naam, geboortedatum, geslacht en "wond".
Urinekweek:
- Vang een portie midstream urine op, direct in het afnamepotje of in een steriel bekkentje.
- Voeg aan de conserveervloeistof in de schroefdopcontainer tenminste een gelijke hoeveelheid urine toe, Is er minder urine, laat dan het teveel aan conserveervloeistof uit het potje lpen alvorens de urine toe te voegen.
- Schrijf op de container altijd: naam, geboortedatum en geslacht..
Sputumkweek:
- Vang het sputum direct in de daarvoor bestemde container op.
- Indien geen sputum opgegeven wordt, is het niet zinvol speeksel of uit neus en keel loskomend materiaal te laten onderzoeken. Neem contact op met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog hierover.
- Schrijf op de container altijd: naam, geboortedatum en geslacht
Bewaren / inzenden van kweken
- Volg de instructies van de afnameset.
- Verstuur de kweken zo spoedig mogelijk naar het laboratorium. Volg de instructies van het laboratorium.
Verantwoordelijkheden
Behandelend arts (specialist ouderengeneeskunde, huisarts):
- maakt afspraken met arts-microbioloog of deskundige infectiepreventie over vervolgkweken bij de cliënt;
- neemt kweken af, of geeft opdracht tot afnemen van kweken.
Verzorgenden / verpleegkundigen:
- volgen de instructies in dit protocol.
Definities
BRMO: Bijzonder Resistent Micro-organismen. Dit zijn (ziekmakende) micro-organismen die ongevoelig zijn voor de eerste keus antibiotica of tegen een combinatie van antibiotica. Zonder aanvullende maatregelen kunnen deze BRMOs tot verspreiding leiden.
Diagnostisch onderzoek: Onderzoek om een diagnose te stelen. Bijvoorbeeld laboratoriumonderzoek op lichaamsmateriaal van een cliënt, om ziekteverwekkende bacteriën op te sporen.
ESBL: Extended Spectrum Beta Lactamase (een eiwit). Bacteriën die het ESBL-eiwit bij zich dragen, worden ESBL-bacteriën genoemd. Deze bacteriën zijn ongevoelig (= resistent) voor een aantal antibiotica.
Literatuur
Richtlijnen Werkgroep Infectie Preventie:
Maatregelen tegen overdracht van bijzonder resistente micro-organismen (BRMO), Ziekenhuizen, [december 2012; wijziging april 2013; revisie december 2017]
Richtlijnen LCI
Richtlijnen BRMO (2014)
